Maandag 21 november heeft de AKvV in samenwerking met de ASVA Studentenvakbond, de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) een brandbrief gestuurd naar premier Rutte over de recente financiële ontwikkelingen en mentale gezondheid van studenten. Studeren is ‘de mooiste tijd van je leven’, maar door onder andere inflatie, prestatiedruk en het woningtekort is dat voor veel studenten nu eerder een droom dan werkelijkheid. Daarnaast zorgen de energiecrisis en de toekomstige rente op studiefinanciering voor nog meer financiële stress. Studenten kampen met psychische klachten en ook is het alcohol- en drugsgebruik onder studenten toegenomen. Als gevolg hiervan gaat de mentale gezondheid van studenten hard achteruit.
Brandbrief
Betreft: Oproep tot aandacht voor het financieel en mentaal welbevinden van studenten
Geachte heer Rutte,
Wij, als studentenorganisaties, maken ons zorgen over het welzijn van studenten in Nederland.
Studenten krijgen vaak te horen: “Je studententijd is de mooiste tijd van je leven”. Je studententijd is
een tijd waar je alles uit moet halen, waarin ruimte zou moeten zijn voor ontwikkeling en
zelfontplooiing, maar bovenal een tijd waar je als student van zou moeten kunnen
genieten. Desondanks is dat momenteel voor weinig studenten het geval.
Uit onderzoek van het RIVM, Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland (2022) blijkt echter dat
studenten kampen met hoge prestatiedruk (54%), stress (97%), uitputtingsverschijnselen (68%) en
andere psychische klachten (51%). Daarnaast is ook het alcohol- en drugsgebruik onder studenten
toegenomen (Trimbos-instituut, RIVM en GGD GHOR Nederland, 2022). Belangrijke oorzaken voor
de psychische problematiek onder studenten zijn onder andere de perspectieven op de woningmarkt,
de druk om een sterk CV te bouwen, de druk om te werken naast de studie, en gebrek aan sociale
steun. Als gevolg hiervan gaat de mentale gezondheid van studenten hard achteruit (Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2021; RIVM et al., 2022).
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) gaf in november 2021 al aan dat er meer aandacht moest
komen voor de mentale gezondheid van studenten en dat dit een gedeelde verantwoordelijkheid is van
de onderwijsinstellingen en landelijke politiek (LSVb, 2021). Het RIVM, Trimbos-instituut en GGD
GHOR concludeerden hetzelfde. Na publicatie van deze monitor hebben de minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap, en de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport middels een
brief naar de Eerste Kamer hun zorgen rondom de resultaten uitgesproken (Blokhuis en Van
Engelshoven, 2021).
Nu spreken wij, namens de studentenverenigingen, studieverenigingen en studentenvakbonden van
Nederland, onze zorgen uit over de recente ontwikkelingen en huidige situatie omtrent de mentale
gezondheid van studenten. Studenten kampen met veel prestatiedruk en steeds groter wordende
financiële druk. Door de inflatie stijgen de huurprijzen en worden boodschappen duurder. Daarnaast
heerst er een energiecrisis en is de prijs van elektra en gas fors gestegen. Om die verhoogde kosten te
compenseren, kwam er een energietoeslag van €1300,-, maar studenten vielen buiten de boot. Zelfs
nadat dit als onrechtmatig is beoordeeld door de rechtbank (De Gelderlander, 2022) hield het kabinet
voet bij stuk. Daarnaast wonen veel studenten in huishoudens met grootverbruikersaansluiting of
blokverwarming, waardoor zij de compensatieregeling van €190,- mislopen (NOS, 2022). Om de
steeds hoger wordende kosten te betalen, moeten studenten meer gaan werken en meer lenen.
Tegelijkertijd wordt lenen minder aantrekkelijk door de toekomstige rente op de studiefinanciering en
zullen studenten ook na hun studie de gevolgen van een torenhoge studieschuld ervaren. Doordat
studenten meer uren moeten gaan werken, krijgen zij het nog drukker en hebben zij steeds minder tijd
voor hun studie en sociale activiteiten. Dit zorgt voor meer stress en heeft negatieve gevolgen voor het
mentale welzijn van de student.
De huidige financiële ontwikkelingen hebben ook invloed op de ontplooiing van de student. Volgens
de Landelijke Kamer van Verenigingen (2022) is sociaal contact essentieel voor de mentale
gezondheid van studenten, maar door de inflatie gaan de contributies van verenigingen omhoog.
Verenigingen zijn ontmoetingsplekken waar studenten de mogelijkheid krijgen om zichzelf optimaal te
ontwikkelen op het gebied van vriendschap, intellectualiteit, carrière, maatschappelijke betrokkenheid
en creativiteit (LKvV, 2022). Als studenten het financieel niet kunnen verantwoorden om naar hun
sociale activiteiten te gaan, verliezen zij hun sociale vangnet.
Middels deze brief willen wij u op het hart drukken dat de nood hoog is. Wij willen u vragen om de
brief op de begrotingsdebatten van OCW, EZK, SZW en BZK deze maand te bespreken.
Daarnaast zijn de beschreven kwesties ministerie-overstijgend en daarom willen wij middels deze brief
een gesprek aanvragen met minister-president Mark Rutte. Graag gaan wij met hem in gesprek om het
welzijn van de student te verbeteren.
Met vriendelijke groet,
Namens de AKvV, ASVA, LKvV en LSVb
Mede namens:
Amsterdamse Kamer van Verenigingen (AKvV)
ASVA Studentenvakbond
Bestuurlijk Overleg Studentenverenigingen Nijmegen (B.O.S.)
Compositum de Plaatselijke Kamer van Eindhoven
Contractus Groningen
Federatie Utrechtse Gezelligheidsverenigingen (FUG)
Plaatselijke Kamer van Verenigingen Fact Enschede
Groninger Studentenbond (GSb)
Maastrichtse Kamer van Verenigingen (MKvV)
Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV)
Landelijke Studentenvakbond (LSVb)
Leidse Studenten Belangenorganisatie (LSBo)
Plaatselijke Kamer van Verenigingen Leiden
Rotterdamse Kamer van Verenigingen (R.K.v.V.)
Studenten Overleg Orgaan Zwolle (SOOZ)
SRVU Studentenbond
STUUR Rotterdam
VerenigingsRaad Delft (VeRa)
VIDIUS Studentenunie
VSSD – Studentenvakbond
Wageningse Kamer van Verenigingen (WKvV)